Opóźnienie odsiadki w więzieniu
Prawomocne skazanie na bezwzględną karę pozbawienia wolności, czyli tzw. karę więzienia bez „zawiasów”, jest sytuacją trudną zarówno dla samego skazanego, ale również dla jego rodziny. Na pewien czas, nie rzadko nawet kilka lat, skazany musi bowiem opuścić rodzinę i zmienić warunki zamieszkania z przytulnego mieszkania czy domu na niezbyt gościnną celę więzienną. W takiej sytuacji de facto wszystkie domowe problemy, tj. m.in. konieczność zajmowania się i wychowywania dzieci, dbania o utrzymanie domu, spłacania wspólnych długów, spadają na drugiego z małżonków (ewentualnie partnera, czy partnerkę, jeśli związek nie był sformalizowany). Ustawodawca wziął pod uwagę to, że w pewnych sytuacjach natychmiastowe umieszczenie skazanego w zakładzie karnym może być zbyt dotkliwe dla niego i jego rodziny, dlatego też wprowadził możliwość odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności. Innymi słowy możliwe jest opóźnienie odsiadki w więzieniu.
Podstawa prawna
Zgodnie z art. 151 § 1 kodeksu karnego wykonawczego (k.k.w.) Sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. W stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka.
Przy podejmowaniu rozstrzygnięć w tego typu sprawach ustawodawca zapewnił sądowi znaczny luz decyzyjny. Wynika to bowiem z tego, że przewidziana w art. 151 § 1 k.k.w. przesłanka zastosowania omawianej tu instytucji ma charakter niezwykle ocenny. Ustawodawca posłużył się bowiem zwrotem „zbyt ciężkie skutki”, co stanowi typową klauzulę generalną, pozostawiającą sądowi rozpoznającemu daną sprawę możliwość zapełnienia jej treścią wynikającą z ocen sędziowskich [por. K. Postulski, Komentarz do art. 151 Kodeksu karnego wykonawczego (w:) Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX 2017].
Koniecznym jest również podkreślenie, iż omawiana tu przesłanka wywołania natychmiastowym wykonaniem kary pozbawienia wolności „zbyt ciężkich skutków” dotyczy zarówno osoby skazanego, jak też jego rodziny. W związku z tym przy ocenie zasadności wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności Sąd winien brać pod uwagę nie tylko aktualną sytuację skazanego, ale także członków jego rodziny oraz podjąć próbę symulacji wpływu na ich sytuację natychmiastowego wykonania orzeczonej wobec skazanego kary pozbawienia wolności.
W świetle powyższego, mając na uwadze ocenny charakter omawianej tu przesłanki, co wyklucza możliwość podania w sposób wyczerpujący wszystkich stanów uzasadniających zastosowanie wobec skazanego odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, w doktrynie podejmuje się próbę przedstawienia przykładowego katalogu okoliczności
przemawiających za odroczeniem skazanemu wykonania kary pozbawienia wolności (czyli opóźnieniem odsiadki w więzieniu). Do katalogu tego zalicza się m.in. [por. K. Postulski, Komentarz do art. 151 Kodeksu karnego wykonawczego (w:) Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX 2017]:
- chorobę członka rodziny wymagającego opieki, którą może zapewnić tylko skazany;
- konieczność wykonania pilnych prac polowych, ogrodniczych itp.;
- okresowe pozostawanie rodziny skazanego bez środków do życia (czyli szeroko pojętą trudną sytuację majątkową rodziny);
- potrzebę uregulowania spraw zawodowych, majątkowych lub osobistych skazanego;
- wydarzenie losowe wymagające pilnego podjęcia czynności eliminujących jego skutki;
- wiek lub kalectwo członków rodziny skazanego, z którymi wspólnie zamieszkuje lub którymi się opiekuje, gdy opieki tej nie mogą zapewnić inne osoby;
- konieczność zdania ważnych egzaminów kończących cykl nauki, dokończenie ważnej dla skazanego pracy, np. tymczasowej umowy o dzieło, związanej z budową domu itp;
Należy jednak pamiętać, że odroczenie odsiadki w więzieniu ma służyć likwidacji zbyt ciężkich, cięższych niż typowe, skutków, jakie niesie ze sobą pozbawienie wolności dla skazanego lub jego rodziny. Instytucja ta nie służy jedynie odwlekaniu w czasie zwyczajnych trudności i niedogodności płynących z powinności wykonywania kary pozbawienia wolności, jakie dotykają również bliskich osób skazanych. Innymi słowy, uzasadnieniem opóźnienia odsiadki w więzieniu nie mogą być okoliczności, które naturalnie wiążą się z pobytem w zakładzie karnym i są niejako normalnym tego następstwem.
Osadzenie w więzieniu zawsze wywołuje pewne negatywne następstwa w życiu osobistym, zawodowym i rodzinnym skazanego. Sytuacja taka stanowi jednak naturalną konsekwencję izolacji więziennej. Odroczenie odsiadki w więzieniu służyć ma natomiast uniknięciu ujemnych skutków osadzenia, którym w żaden inny sposób niż przez odroczenie wykonania kary nie można zaradzić.
Co trzeba zrobić?
Aby móc uzyskać opóźnienie odsiadki w więzieniu niezbędnym jest skierowanie do sądu, który zajmuje się wykonaniem orzeczonej kary pozbawienia wolności (kary więzienia), stosownego wniosku. Wniosek ten podlega opłacie sądowej w kwocie 80,00 zł. We wniosku tym trzeba przekonywująco uzasadnić, dlaczego natychmiastowe umieszczenie skazanego w zakładzie karnym pociągnie za sobą dla niego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki.
Należy jednak pamiętać, że omawiana tu instytucja ma charakter fakultatywny, tzn. sąd może, ale nie musi odroczyć wykonanie kary i to nawet jeśli takie przesłanki faktycznie będą zachodzić. Nie ma tu niestety automatu. Pozytywne ustalenie przez sąd istnienia wymienionych powyżej okoliczności nie oznacza obowiązku odroczenia wykonania kary, lecz jedynie stwarza taką możliwość.
Ostateczna decyzja sądu może zależeć od tego, czy rzeczywiście niezbędnym jest pozostawanie skazanego na wolności dla zrealizowania wskazanych we wniosków celów, realności wykorzystywania przez skazanego odroczenia w celu, jaki zadeklarowano we wniosku, dotychczasowego zachowania się skazanego w aspekcie oceny, czy na wolności będzie przestrzegał porządku prawnego, a także możliwości zrealizowani celów jakim ma służyć odroczenie wykonania kary, w inny sposób, bez bezpośedniego udziału skazanego bądź poprzez krótkoterminowe zezwolenie na opuszczenie zakładu karnego. Sąd może też brać pod uwagę okoliczności związane z przedmiotem przestępstwa i osobą sprawy, a więc to, co bywa nazywane społecznym poczuciem sprawiedliwości.
INNE POLECANE ARTYKUŁY
Adwokaci prowadzący bloga www.maszprawo.edu.pl przygotowali również inne artykuły, które mamy nadzieję zainteresują naszych czytelników. Poniżej przedstawiamy jeden z nich:
*****
W razie jakichkolwiek pytań, ewentualnie potrzeby pomocy w tego typu sprawach, zapraszamy do skorzystania z formularza kontaktowego:
