Na kanwie sporów tzw. „frankowych” jest grupa klientów, którzy nadal mogą zastanawiać się nad swoją sytuacją prawną. Chodzi mianowicie o osoby, które zawarły kredyt w PLN, który następnie, na mocy aneksu, za namową banku, został zmieniony na kredyt indeksowany lub denominowany. Skoro kredyt pierwotnie był w złotówkach, powstaje pytanie, czy kredytobiorca ma jakiekolwiek możliwości działania, a jeżeli tak to jakie. Czy da się stwierdzić abuzywność aneksu?
Czy z aneksem zmieniającym kredyt złotowy na kredyt frankowy da się coś zrobić?
Zawarłeś umowę kredytu hipotecznego w złotówkach, która następnie na mocy aneksu została przekształcona w kredyt indeksowany/denominowany? Zastanawiasz się czy istnieje możliwość unieważnienia umowy kredytu złotówkowego przewalutowanej na franki?
Jak najbardziej – istnieje taka możliwość.
Nieważność całej umowy zmienionej aneksem
Najdalej idącą możliwością jest skierowanie do sądu pozwu o ustalenie nieważności umowy kredytu w brzmieniu nadanym jej aneksem. W takiej sytuacji, tak samo jak w przypadku klasycznej umowy kredytu indeksowanego/denominowanego kredytobiorca może domagać się zwrotu wszystkich uiszczonych kwot na rzecz banku – tytułem spłaty rat kapitałowo – odsetkowych a także innych kosztów około kredytowych. Istotnym jest, że bank najpierw przy zastosowaniu arbitralnie ustalanych kursów przeliczył kwotę salda zadłużenia z PLN na CHF, a następnie – również na podstawie bankowych tabel kursowych, dokonywał przeliczeń rat kredytu spłacanych w PLN na CHF.
Należy jednak pamiętać, że jest to możliwość, z której nie będą mogli skorzystać wszyscy kredytobiorcy. Aby było to możliwe, należy wykazać, że pierwotna umowa również obarczona była uchybieniami, które rzutują na jej ważność. Tak jak pisaliśmy w innym wpisie (który można przeczytać pod tym linkiem) – jest to trudne, ale nie niemożliwe. Potwierdza to np. wygrana klientów kancelarii Śmigiel Zawartka Walkiewicz z Krakowskim Bankiem Spółdzielczym.
Ustalenie nieważności aneksu (inaczej – abuzywność aneksu)
Kolejnymi, zdecydowanie preferowanymi przez sądy polskie rozwiązaniami jest ustalenie nieważności aneksu na mocy którego dokonano przewalutowania, ewentualnie uznanie, że abuzywne postanowienia w aneksie nie są dla konsumenta wiążące, zaś aneks w pozostałym zakresie pozostaje w mocy. Takie stanowisko wyraził m. in Sąd Apelacyjny w Warszawie (I ACa 473/18, SSA w sprawie przeciwko mBank, który uznał, że umowa kredytu waloryzowanego oraz aneks „przewalutujący” kredyt złotowy na kredyt waloryzowany są nieważne, gdyż klauzule indeksacyjne są nieuczciwe, a bez mechanizmu indeksacji umowy oraz aneksu nie można wykonywać dalej).
Analogiczne stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Warszawie (sygn. akt. IV C 2391/20, wcześniej XXV C 1296/19 ) który uznał, że aneks z dnia 4 lipca 2008 r. do Umowy kredytu na cele mieszkaniowe EKSTRALOKUM z dnia 19 lipca 2007 r. Kredyt Banku jest nieważny w całości.
Jeśli sąd uzna, że aneks jest ważny w pozostałej części (po wyeliminowaniu z niego tylko postanowień abuzywnych), to wówczas należałoby uznać, iż mamy do czynienia z kredytem złotowym z oprocentowaniem LIBOR. Jeśli zaś uzna aneks za nieważny w całości doszłoby do powrotu do stanu sprzed zawarcia aneksu czyli kredytów złotowych z oprocentowaniem WIBOR. Te dwie wyżej wskazane możliwości zostały wskazane przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2019, sygn akt IV CSK 13/19.
W takiej sytuacji kredytobiorca może domagać się zwrotu nadpłaty, w skutek porównania wysokości rat rzeczywiście spłacanych z kredytem, jaki byłby spłacany gdyby był to kredyt złotówkowy z oprocentowaniem LIBOR lub WIBOR – w zależności od wyroku sądu.
Zdecydowanie korzystniejszym rozwiązaniem byłoby jedynie wyeliminowanie nieuczciwych postanowień z treści aneksu i utrzymanie aneksu w pozostałym zakresie w mocy, bowiem pozwoli to na dokonywanie dalszej spłaty kredytu przy zastosowaniu oprocentowania LIBOR (obecnie SARON).
Jakie rozwiązanie najkorzystniejsze?
Reasumując, możliwości jest kilka – biorąc pod uwagę orzecznictwo, Sądy najchętniej orzekają o ustaleniu nieważności całego aneksu. Możliwość formułowania w pozwie roszczeń głównych oraz ewentualnych (czyli tych, które są dla nas mniej pożądanym rozwiązaniem) pozwala na przedstawieniu sądowi możliwości różnych rozwiązań, zwiększając szansę na wygraną. To, co jest najważniejsze, to fakt, że kredytobiorca który dokonał przekształcenia umowy kredytu złotówkowego na mocy aneksu, ma możliwość obrony swoich praw w sądzie.
Kontakt z prawnikami reprezentującymi kredytobiorców w sporach z bankami możliwy jest za pośrednictwem formularza:
Polecamy inne artykuły specjalistów w zakresie kredytów tzw. frankowych:
- Adwokat do walki z bankiem
- Wniosek banku o wstrzymanie wykonalności wyroku
- Wyrok ustalający nieważność umowy a wykreślenie hipoteki
