Wynagrodzenie za korzystanie z kapitału – czy Bank ma szanse na wygraną?

Banki wszem i wobec straszą roszczeniami o korzystanie z udostępnionego frankowiczowi kapitału. Coraz częściej, po sukcesie w sprawie z powództwa kredytobiorcy i ustaleniu nieważności umowy, Banki swoje pogróżki realizują i występują z roszczeniami przeciwko kredytobiorcom o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Fakt, że w sprawach z powództwach banku, domagają się one zwrotu wypłaconej kwoty kapitału, nie dziwi i stanowi oczywistą kolej rzeczy. Pytanie jak ma się rzecz z wynagrodzeniem za rzekome bezumowne korzystanie z kapitału.

Jakie roszczenia przysługują bankowi po ustaleniu nieważności umowy?

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 7.05.2021, sygn akt  III CZP 6/21 termin przedawnienia roszczeń zarówno kredytobiorcy jak i banku może rozpocząć bieg dopiero po podjęciu przez kredytobiorcę konsumenta wiążącej świadomej, wyraźnej i swobodnej decyzji o tym, iż nie chce być związany umową. 

Często jednak obok roszczenia o zwrot wypłaconego kapitału, banki występują z roszczeniami o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Czy ma to rację bytu?

Linia orzecznicza ciągle zmienna.

Należy napisać to wyraźnie i dosadnie. Obowiązujące przepisy nie uzasadniają roszczeń banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Świadome są tego same banki, które mają problem z wymyśleniem przekonującej argumentacji.

Orzecznictwo w tej kwestii jest dopiero na etapie kształtowania się. Jednak znaleźć już można kilka wyroków wydanych w tego typu sprawach  – większość oddalających powództwo w zakresie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Między innymi Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 26 maja 2022 r. (sygn akt III C 345/18) oddalił roszczenie banku w tym zakresie, wskazując, że tego typu roszczenie jest sprzeczne z celem Dyrektywy EWG 93/13, na podstawie której nieuczciwy przedsiębiorca ma ponieść karę za stosowanie nieuczciwych postanowień umownych. Dodatkowo Sąd na gruncie prawa polskiego nie znalazł podstaw prawnych do wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Banki, jako podstawę wynagrodzenia za korzystanie z kapitału wskazują bezpodstawne wzbogacenie kredytobiorcy kosztem banku odpowiadającego wartości świadczenia niepieniężnego banku , a wiec nienależnej usługi, polegającego na umożliwieniu Stronie pozwanej korzystania z kapitału Banku oraz zaniechania żądania zwrotu tego kapitału w okresie wskazanym w uzasadnieniu pozwu. Do stanowiska banku przychylił się Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku wstępnym z 29.06.2022 (sygn akt XV C 137/22) wskazując, że roszczenie banku jest usprawiedliwione co do zasady  na podstawie art. 405 k.c. Zdaniem Sądu udostępniona kwota kapitału ma obecnie wyższą wartość niż w dniu wypłaty, jako że doszło do istotnej zmiany wartości świadczenia. Zaznaczyć jednak należy, że wyrok ten jest nieprawomocny i odosobniony.

Na przeciwległym biegunie znalazł się Sąd Okręgowy w Warszawie, który już w sprawie toczącej się z powództwa kredytobiorcy przeciwko bankowi ustalił, że nie bankowi nie przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Przełomowy wyrok zapadł 21 listopada 2022 roku w sprawie toczącej się pod sygn. akt: XXV C 3679/20. Sąd wprost ustalił, że nie istnieje stosunek prawny, na podstawie którego powód byłby zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanego rekompensaty za korzystanie z kwoty wypłaconej na skutek zawarcia nieważnej umowy kredytu hipotecznego wskazanej w pkt. 1 wyroku.

Trybunał Sprawiedliwości UE o wynagrodzeniu banku za korzystanie z kapitału

Sporną kwestią planuje zająć się również TSUE, wskutek skierowanych do niego pytań, w sprawie zarejestrowanej pod sygn akt C-520/21. Orzeczenie wydane przez TSUE z pewnością pozwoli na uregulowanie kwestii zasadności dochodzenia przez banki wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Czy bank może wytoczyć pozew o wynagrodzenie z kapitału przed zakończeniem postępowania z powództwa kredytobiorcy?

Zdarza się, że bank występuje z powództwem o zwrot kapitału oraz o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału przed prawomocnym zakończeniem postępowania z powództwa kredytobiorcy. W takiej sytuacji zasadnym jest zgłoszenie wniosku o zawieszenie wytoczonego przez bank postępowania, do czasu rozpoznania przez Sąd sprawy z powództwa kredytobiorcy.

Nowy rok zaskoczył kredytobiorców, którzy w 2019 roku pozwali bank, pozwem w drugą stronę – w tym artykule można przeczytać jak napisać odpowiedź na pozew banku.

Czy bankom należy się wynagrodzenie za korzystanie z kapitału?

W ocenie kancelarii roszczenia banku o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału uznać należy za bezzasadne. Kredytobiorca chroniony jest bowiem na mocy dyrektywy 93/13, której celem jest odstraszenie banków przed nieuczciwymi praktykami. Przyznanie bankowi prawa do pobierania od kredytobiorców wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu, podczas gdy to bank jest stroną ponoszącą winę za zamieszczanie w umowie klauzul niedozwolonych i finalnie – nieważność umowy, pozbawiałoby sensu ww. regulacje. Przypominamy, że artykuł na ten temat pisaliśmy też już prawie rok temu – można go przeczytać pod tym adresem. Od tego czasu nic się nie zmieniło, mamy dalej te same poglądy na tę kwestię.

Jeżeli bank wytoczył przeciwko Państwu powództwo o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału – zapraszamy do kontaktu z adwokatami z kancelarii Śmigiel, Zawartka, Walkiewicz z Krakowa za pośrednictwem formularza kontaktowego:

Prawnicy Kancelarii Śmigiel Zawartka Walkiewicz Adwokaci świadczą pomoc prawną dla Klientów z Krakowa, Warszawy, Katowic, Rzeszowa, Kielc i innych miast w całej Polsce. Reprezentują kredytobiorców m.in. z Jaworzna, Będzina, Gdańska, Wrocławia.