Ustawodawca przewidział kilka możliwości eksmisji małżonka ze wspólnie zajmowanego lokalu. Tryb, który należy zastosować w konkretnej sytuacji, zależy od kilku czynników:
- czy zajmowany lokal jest własnościowy czy też zajmowany na podstawie umowy najmu?
- czy eksmisja następuje w związku z rozwodem, czy też dotyczy obecnego lub byłego małżonka?
- czy małżonek używa przemocy fizycznej lub psychicznej?
Omówimy wszystkie ustawowe możliwości eksmisji małżonka po kolei:
[dla uproszczenia, posługując się przykładami, będziemy przyjmować, że eksmisji domaga się żona w stosunku do męża, co oczywiście nie oznacza, że nie może być odwrotnie]
EKSMISJA MAŁŻONKA Z MIESZKANIA WYNAJMOWANEGO/UŻYCZONEGO LUB ZAJMOWANEGO NA PODSTAWIE INNEGO TYTUŁU PRAWNEGO NIŻ WŁASNOŚĆ
Jeżeli mieszkanie z którego chcesz eksmitować małżonka (lub byłego małżonka) nie jest twoją własnością, a mąż stosuje wobec Ciebie przemoc domową, wówczas możesz skorzystać z eksmisji w trybie przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów. Przepis art. 13 ust. 2 w/w ustawy stanowi:
„Współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.”
Z treści przepisu wyraźnie wynika, że eksmisja jest możliwa gdy twój mąż „swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie”. Niewątpliwie, używanie przemocy domowej – czy to fizycznej czy psychicznej, stanowi przejaw rażąco nagannego zachowania. Dlatego w przypadku gdy doświadczysz przemocy domowej, możesz domagać się eksmisji męża z wynajmowanego lokalu. Nie ma też znaczenia w tym przypadku, czy jesteś nadal mężatką, czy też jesteś w trakcie rozwodu, czy po rozwodzie z mężem. Ważne jest wyłącznie to, abyście mieszkali wspólnie w lokalu, który nie jest waszą własnością.
EKSMISJA W ZWIĄZKU Z ROZWODEM
Jeżeli jesteś w trakcie rozwodu z małżonkiem, który stosuje wobec Ciebie przemoc domową lub w inny sposób utrudnia wspólne zamieszkiwanie, możesz starać się o eksmisję męża z mieszkania już w trakcie postępowania o rozwód. Wówczas musisz zawrzeć takie żądanie w pozwie rozwodowym. Sąd powinien nakazać eksmisję małżonka z wspólnie zajmowanego przez Was mieszkania w przypadku, gdy małżonek swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Jest to więc ta sama przesłanka co w przypadku eksmisji na podstawie ustawy o ochronie praw lokatorów. Stanowi o tym art. 58 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. (…)”
Tego rodzaju eksmisja jest możliwa zarówno z mieszkania, które jest wspólną własnością małżonków, jak i z mieszkania wspólnie wynajmowanego przez małżonków. Nie będzie natomiast możliwa w przypadku gdy zajmowane mieszkanie należy do majątku osobistego męża – a więc gdy jest on wyłącznym właścicielem mieszkania, lub gdy jest wyłącznym najemcą mieszkania.
EKSMISJA BYŁEGO MAŁŻONKA PO PODZIALE MAJĄTKU
Kolejny przypadek eksmisji został przewidziany przez ustawodawcę na wypadek, gdy małżonkowie są po rozwodzie, ale nie uregulowali jeszccze spraw majątkowych i lokatorskich. Jeżeli więc mimo rozwodu, małżonkowie nadal zamieszkują razem w mieszkaniu, które stanowi ich majątek wspólny i nie mogą się porozumieć co do tego, kto zostaje w mieszkaniu, a kto ma się wyprowadzić, wówczas konieczne jest, aby przeprowadzili podział majątku wspólnego. Można zrobić to zarówno przed notariuszem w formie umowy, jak i przed sądem. W przypadku sprawy sądowej, Sąd na żądanie małżonka, któremu przyznaje mieszkanie, orzeka o eksmisji drugiego małżonka. Natomiast w przypadku zawarcia umowy o podział majątku przed notariuszem, warto postarać się o zapis w którym małżonek zobowiązuje się do opuszczenia mieszkania w określonym terminie, pod rygorem egzekucji wprost z aktu notarialnego. Oznacza to, że w przypadku gdyby mimo upływu terminu małżonek nie chciał się wyprowadzić z mieszkania, druga strona będzie mogła złożyć wniosek do komornika o eksmisję małżonka (bez konieczności przeprowadzania sprawy sądowej o eksmisję).
Ten rodzaj eksmisji nie jest uzależniony od zachowania drugiego małżonka i nie wymaga aby zachowywał się on nagannie czy stosował przemoc domową. Jedynym kryterium jest prawo własności. Jego ochrona powoduje, że małżonek, który staje się wyłącznym właścicielem mieszkania może się domagać eksmisji byłego małżonka.
EKSMISJA NA PODSTAWIE USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
Kolejna możliwość eksmisji została przez ustawodawcę przewidziana w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Ma ona zastosowanie w sytuacjach, gdy członek rodziny stosuje przemoc w rodzinie, czyniąc szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie. Jest to więc tryb bardzo podobny do eksmisji opisanej w pkt.1, jednak w tym wypadku eksmisja jest możliwa również w przypadku gdy mieszkanie jest własnościowe. Eksmisja ta jest uregulowana w art. 11a ustawy przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, który brzmi następująco:
1. Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.
2. Sąd rozpoznaje sprawę w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.) o postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Staje się ono wykonalne z chwilą ogłoszenia i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności.
3. Do wykonania obowiązku orzeczonego na podstawie ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika.
Zaletą tego trybu eksmisji, jest szybkość postępowania. Sąd powinien bowiem wyznaczyć rozprawę w ciągu 1 miesiąca od dnia wpływu wniosku.
***
Poza opisanymi wyżej przypadkami eksmisji są również regulacje pozwalające na czasowe nakazanie opuszczenia mieszkania małżonkowi. Będzie o tym mowa w kolejnym artykule.
Polecamy również inne artykuły przygotowane przez zespół naszych prawników, które mogą Cię zainteresować:
- https://maszprawo.edu.pl/podwyzszenie-lub-obnizenie-alimentow/
- https://maszprawo.edu.pl/kontakty-z-dzieckiem-nie-odbywaja-sie-lub-odbywaja-sie-nieprawidlowo-z-winy-drugiego-rodzica/
- https://maszprawo.edu.pl/odszkodowanie-za-spam/
- https://maszprawo.edu.pl/od-czego-zalezy-wysokosc-alimentow
Skontaktować można się z nami za pośrednictwem poniższego formularza kontaktowego:
