W artykule prezentujemy kolejne korzystne dla frankowiczów orzeczenie TSUE, które zapadło w sprawie polskich kredytobiorców.
W poprzednio opublikowanych artykułach kilkukrotnie już wspominaliśmy, że orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest bogate i wieloaspektowo odnosi się do spraw frankowych. 18 listopada 2021 roku zapadło kolejne, korzystne dla frankowiczów i zdecydowanie podtrzymujące pro-konsumencką linię orzeczenie TSUE.
Sprawa C-212/20, w której orzekał Trybunał dotyczyła rozstrzyganego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszewie sporu powstałego między kredytobiorcami, którzy zawarli z pozwanym bankiem umowę kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego i po czasie, kiedy zorientowali się że spłacili już dużo większą kwotę niż zaciągnęli, uznali że warunek umowny dotyczący indeksacji kredytu jest nieuczciwy.
W jednoznaczny sposób – czyli jak?
Warszawski Sąd Rejonowy powziął pewne wątpliwości na gruncie tej sprawy i skierował do Trybunału dwa pytania. Pierwsze z nich dotyczyło zagadnienia jasnego sposobu sformułowania klauzuli indeksacyjnej. Sąd zapytał czy zapis umowy określający kurs kupna i sprzedaży waluty obcej musi być sformułowany tak, by kredytobiorca samodzielnie mógł ów kurs określić w danym dniu samodzielnie, czy – z uwagi na długoterminowy charakter umowy, warunek umowny może być ogólniejszy, odnoszący się do rynkowej wysokości waluty obcej?
Zgodnie z dyrektywą 93/13, która legła u podstaw orzeczenia TSUE, wymóg „jasnego i zrozumiałego sformułowania” istnieje zawsze wtedy, gdy warunki umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem wyrażone są na piśmie. Trybunał podkreślił, że wymóg ten nie może zostać zawężony do „prostego i zrozumiałego charakteru pod względem formalnym i gramatycznym” – wobec potencjalnie słabszej strony umowy, jaką jest konsument, ten wymóg musi podlegać wykładni rozszerzającej. Jak Trybunał wyjaśnił szczegółowo:
Wymóg przejrzystości warunków umownych należy rozumieć jako oznaczający obowiązek, aby dany warunek umowny nie tylko był zrozumiały dla konsumenta pod względem formalnym i gramatycznym, ale również umożliwiał właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu przeciętnemu konsumentowi zrozumienie konkretnego działania metody obliczania tej stopy procentowej i oszacowanie tym samym w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria – potencjalnie istotnych – konsekwencji ekonomicznych takiego warunku dla swoich zobowiązań finansowych (Wyrok TSUE z dnia 18 listopada 2021 roku, C-212/20, motyw 42).
TSUE ostatecznie wyjaśnił, że jednoznaczny sposób formułowania klauzuli umownej ustalającej ceny kupna i sprzedaży waluty obcej, do której indeksowany jest kredyt, oznacza że każdy dostatecznie uważny i racjonalny konsument na jej podstawie zrozumie sposób ustalania kursu wymiany waluty obcej i w każdej chwili będzie miał możliwość samodzielnie ustalić kurs wymiany.
Sądy nie mogą „naprawiać” nieuczciwych warunków umownych
W drugim pytaniu Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie zastanawiał się, czy możne, na podstawie art. 65 Kodeksu cywilnego, poszukiwać wspólnego zamiaru stron i tym samym przyjęcie, że umowa nie określa kursów kupna i sprzedaży waluty w sposób dowolny, a w sposób wolnorynkowy – zwłaszcza gdy obie strony umowy zrozumiały ów zapis tak samo?
Wyjaśniamy, że zgodnie z art. 65 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, zaś w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.
Trybunał orzekł, że sąd – w przypadku gdy dany warunek umowny jest nieważny (przede wszystkim z powodu nieprzejrzystego i niejasnego sposobu indeksacji kredytu), nie może go „naprawić” na zmieniając jego rozumienia. Jak wyjaśnił Trybunał:
Gdyby bowiem sąd krajowy mógł zmieniać treść nieuczciwych warunków zawartych w takich umowach, to takie uprawnienie mogłoby zagrażać realizacji długoterminowego celu ustanowionego w art. 7 dyrektywy 93/13. Uprawnienie to przyczyniałoby się bowiem do wyeliminowania zniechęcającego skutku wywieranego na przedsiębiorców poprzez sam brak stosowania takich nieuczciwych warunków wobec konsumentów ponieważ nadal mogliby oni dostrzegać korzyść w stosowaniu rzeczonych warunków, wiedząc, że nawet gdyby miały one być unieważnione, to jednak umowa mogłaby zostać uzupełniona w niezbędnym zakresie przez sąd krajowy, tak aby zagwarantować w ten sposób interes rzeczonych przedsiębiorców (Wyrok TSUE z dnia18 listopada 2021 roku, C-212/20, motyw 69)
W dalszej części uzasadnienia Trybunał wskazał, że dokonanie przez sąd wykładni rozważanej (tj. na podstawie art. 65 k.c.) sprowadziłoby się ostatecznie do zmiany rozpatrywanej w postępowaniu klauzuli umownej, a taka sytuacja – w ocenie Trybunału – nie powinna mieć miejsca. Jedynie w drodze wyjątku – kiedy stwierdzenie nieważności pociągającej za sobą nieważność warunku umownego, wiązałaby się z szczególnie niekorzystnymi konsekwencjami (niejako „ukaraniem”) konsumenta, sąd mógłby taki warunek zastąpić odpowiednim przepisem prawa krajowego (motyw 71 wyroku)
Tym samym nie ma możliwości „naprawienia” postanowienia umownego, dotyczącego sposobów ustalania kursu wymiany waluty. Jeśli klauzula nie wskazuje w sposób jasny i przejrzysty mechanizmu ustalania zamiany waluty, tak by można było samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez bank, to jest ona klauzulą niedozwoloną i nie można zastąpić jej odpowiednim przepisem prawa krajowego – nawet jeśli konsument domyśla się, jakie czynniki wpływają na ustalanie owego kursu.
Kolejny korzystny dla frankowiczów wyrok TSUE
Omawiany wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE jest kolejnym, który kontynuuje pro-konsumencką linię orzeczniczą. Wymóg jasności oraz niedopuszczalność „naprawiania” nieważnych postanowień umownych. Trybunał tym samym po raz kolejny podkreślił, że konsumentowi należy się realna ochrona i powinno się zmierzać do wyrównania istniejącej między nim a przedsiębiorcą „nierównowagi sił”.
KREDYTY FRANKOWE KANCELARIA – ZAKRES USŁUG
Pomagamy na każdym etapie sporu z bankiem w sprawie frankowej:
- porady prawne w sprawach kredytów „frankowych”
- wezwanie banku do zapłaty
- przygotowanie pozwu przeciwko bankowi
- reprezentacja w postępowaniu sądowym
- apelacja od wyroku sądu 1 instancji
- skarga kasacyjna w sprawie frankowej
Kancelaria frankowa z siedzibą w Krakowie świadczy usługi dla Klientów w całej Polsce: Łódź, Kielce, Katowice, Opole, Wrocław, Rzeszów, Lublin, Gdańsk, Szczecin.
Adwokat frankowicze. Kompleksowa obsługa spraw z zakresu kredytów frankowych. Pomoc prawną w sporze z bankami świadczymy także w całym województwie małopolskim: Kraków, Tarnów, Nowy Sącz, Olkusz, Oświęcim, Chrzanów, Bochnia, Nowy Targ, Gorlice, Zakopane, Skawina, Andrychów, Wadowice, Wieliczka, Dobczyce, Limanowa, Proszowice.
SZYBKI KONTAKT MOŻLIWY JEST PRZEZ FORMULARZ KONTAKTOWY:
